Właściwy sposób postępowania z odpadami oprócz bezpośrednich przepisów, mówiących wprost, co wolno, a czego nie należy robić, może być skutecznie wspierany poprzez odpowiednio zaprojektowane i wdrożone instrumenty ekonomiczne. Poniższe opracowanie zawiera kompendium wiedzy na ten temat.

W 2018 roku państwa członkowskie UE i instytucje uzgodniły kompleksowy zestaw przepisów mających na celu zapobieganie powstawaniu odpadów z gospodarstw domowych i zwiększenie recyklingu. Nowe przepisy są częścią czterech dyrektyw UE: ramowej dyrektywy w sprawie odpadów (WFD), dyrektywy w sprawie składowania odpadów (LD), dyrektywy w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWD) oraz dyrektywy w sprawie tworzyw sztucznych jednorazowego użytku (SUP). Oczekuje się, że wszystkie państwa członkowskie odzwierciedlą uzgodnione przepisy UE w swoich przepisach krajowych do lipca 2020 roku.

Artykuł 4 ust. 3 WFD wymaga od państw członkowskich wdrożenia instrumentów ekonomicznych zachęcających do skutecznego stosowania hierarchii postępowania z odpadami. Instrumenty te przede wszystkim mają zostać utworzone i wykorzystywane na poziomie państw członkowskich, a nie na poziomie UE. Mogą one w znaczący sposób mobilizować producentów, gminy oraz konsumentów do przestrzegania hierarchii postepowania z odpadami.

W załączniku IVa WFD wymieniono przykłady zaawansowanych instrumentów ekonomicznych, a także innych środków, które można wykorzystać w celu zwiększenia opłacalności ponownego wykorzystania i recyklingu. W tym dokumencie przedstawiono przykłady z różnych państw członkowskich, aby pokazać, w jaki sposób instrumenty te zostały wdrożone w praktyce. Należą do nich m. in.:

– podatek od składowania i spalania odpadów,

– systemy „płać za tyle, ile wytwarzasz” (ang. pay-as-you-throw, PAYT),

– obniżony podatek VAT od napraw,

– przesunięcie opodatkowania z pracy na zasoby.

Te i wiele innych przykładów znajdziecie w broszurze do pobrania tutaj.